Page 38 - Przewodnik po Głuchej Warszawie

Zakład dla Dzieci
Głuchoniemych Żydów

ul. Śliska 28

Zakład dla Dzieci Głuchoniemych Żydów Grono pedagogiczne i uczniowie Szkoły dla żydowskich dzieci głuchoniemych. W środku Aleksander Manczarski

(w okularach). Źródło: NPI, 25.06.1933 r., nr 26, s. 3

Z ulicą Śliską wiąże się dużo ciekawych
wana ciężką artylerią. To oznaczało ogromne
historii. W budynku pod numerem 6 miało silnie bombardowana i jednocześnie ostrzeli-
miejsce słynne spotkanie Jana Nowaka-Jezio- zniszczenia.
rańskiego z gen. Tadeuszem „Borem” Komo- Śliskiej 28 znajdowała się Szkoła dla żydow-
Warto wspomnieć, że w budynku przy ulicy
rowskim. Jeziorański jako emisariusz z Londynu
ul. Śliska 28 próbował przestrzegać generała przed decyzją skich dzieci głuchoniemych. Została ona za-
łożona w 1923 roku staraniem Stowarzyszenia
o rozpoczęciu powstania warszawskiego. Nie-
Głuchoniemych Żydów „Spójnia” w Warszawie.
stety, bezskutecznie. Tutaj również do 1942
roku mieszkał pianista Władysław Szpilman
wraz z rodziną. Miała również internat dla dzieci niesłyszących,
które pochodziły spoza Warszawy. Jednak plany
Na tej ulicy, według „Ilustrowanego prze- założenia takiej szkoły na tej ulicy pojawiły się
wodnika po Warszawie” z 1893 roku, znajdowa- jeszcze w 1901 roku. Najprawdopodobniej nie
ły się: ochronka imienia Pauliny Baumanowej doszły do skutku. Nieznane są powody. Szkoła
(Śliska 28), ochronka dla dzieci ubogich imie- borykała się z problemami finansowymi – były
nia Ignacego Popławskiego (Śliska 54) i szpital artykuły w gazetach, w których sugerowano
dla dzieci starozakonnych fundacji Bersonów udzielenie jej pomocy. Poza tym kadra pedago-
i Baumanów (Śliska 51 – jedyny budynek za- giczna tej szkoły współpracowała z Instytutem
chowany do czasów obecnych). Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie.
W październiku 1940 roku cała ulica Śli- Nauczyciel Instytutu, Aleksander Manczarski,
ska została włączona do getta. W 1942 roku przez kilka lat był kierownikiem szkoły na Śli-
opróżniono z Żydów małe getto, którego była skiej (częściowo w ramach pracy społecznej).
częścią. W sierpniu 1944 roku, kiedy wybuchło Ponadto w tym budynku przez jakiś czas
powstanie warszawskie, w budynku pod nu- miało swoją siedzibę Stowarzyszenie Głucho-
merem 6/8 mieściła się Rejonowa Delegatura niemych Żydów „Spójnia” (prawdopodobnie
Rządu III Śródmieście-Północ. Wtedy ulica była w latach 1923–1928).

36